GIẢI MÃ LOÀI CHIM PHƯỢNG HOÀNG TRONG VĂN HÓA TRUNG HOA

SƠ LƯỢC VỀ CHIM PHƯỢNG HOÀNG

  Trung Quốc vốn được biết đến là một quốc gia có nền văn hóa truyền thống vô cùng độc đáo và khác biệt. Nơi đây được coi là cái nôi của nền văn hóa Á Đông. Cũng chính vì điều đó, người dân Trung Quốc luôn có niềm tin mãnh liệt vào những câu chuyện thần thoại về các linh vật kỳ bí trong lịch sử tổ tiên đã để lại từ hàng nghìn năm qua.

  Và loài chim Phượng Hoàng một nhân vật xuất phát từ văn hóa dân gian và thần thoại lâu đời của Trung Quốc. Những truyền thuyết ca ngợi về chim phượng hoàng về những khả năng của nó trong việc đánh giá tính cách và ban phước lành cho những người chính trực và tốt bụng. Những câu chuyện khẳng định rằng chim phượng hoàng chỉ đậu xuống ở những nơi mà một cái gì đó quý giá được tìm thấy. Cùng vô số những câu chuyện khác nói về khả năng của chim phượng hoàng biến thành những tiên nữ. Với hàng ngàn năm lịch sử bằng đôi cánh của mình, chim phượng hoàng đã thống trị như một biểu tượng của văn hóa Trung Hoa.

PHƯỢNG HOÀNG TRONG LỊCH SỬ

  Trong thời kỳ nhà Hán (khoảng 2.200 năm trước), Phượng Hoàng được sử dụng như là biểu tượng của hướng nam, được thể hiện dưới dạng con trống (phượng, 鳳) và con mái (hoàng, 凰) quay mặt vào nhau. Nó cũng được sử dụng để biểu thị cho hoàng hậu (hay các phi tần) khi trong cặp đôi với rồng là biểu thị của vua hay hoàng đế. Nếu Rồng là biểu trưng cho Vua thì Phụng là biểu trưng cho Hoàng hậu – Nữ vương của một nước. Nó đại diện cho quyền lực mà Thượng đế ban cho hoàng hậu.

 Đặc biệt trong lịch, Mũ Phượng – trang sức của hoàng hậu được thiết kế dựa trên hình ảnh chim Phượng Hoàng. Phượng Hoàng là loài chim đứng đầu của các loài chim (Vạn điểu chi vương) cho nên chỉ có Hoàng hậu, Công chúa hoặc mệnh phụ mới có thể đội nó (theo quy chế khác nhau). Họ cũng chỉ đội Phượng Quan ở những dịp lễ tiết long trọng hoặc lễ mừng như Hôn lễ, còn bình dân thì không được đội Phượng Quan.

 Phượng Quan (Mũ phượng) : Là loại lễ quan – mũ đội trong dịp lễ tiết trang trọng mà phụ nữ cổ đại đội. Tại hai triều Minh Thanh, có một loại mũ gọi là Thải Quan của phụ nữ  cũng được gọi là Phượng Quan, phần lớn được dùng trong hôn lễ.  Tại triều Minh, mũ phượng là loại lễ quan mà Hoàng Hậu đội khi thụ sắc phong, tế lễ tông miếu, tham dự triều hội. Hình dáng và quy chế của nó được kế thừa từ Phượng Quan thời Tống và phát triển càng hoàn thiện, càng xinh đẹp hơn. Các phụ nữ quý tộc cổ đại cũng hay lấy hình tượng Phượng Hoàng làm vật trang sức trên mũ, trâm cài…

PHƯỢNG HOÀNG TRONG PHONG THỦY

 Phượng hoàng trong lĩnh vực phong thủy được coi là biểu tượng của sự hồi sinh và bất diệt. Đây là loài chim “vua” tụ hợp những đặc điểm tươi đẹp của nhiều loài khác: đầu giống gà, cổ cao của chim hạc, mỏ dài như diều hâu, đuôi rực rỡ sắc màu như chim công, mảng tóc giống chim trĩ, vảy tương tự cá chép, chiều cao khoảng 6 thước, và đôi mắt sáng lấp lánh như lửa.

 Hình dáng của chim phượng hoàng trong phong thủy biểu trưng cho sáu yếu tố thiên văn: đầu tượng trưng cho bầu trời, mắt biểu thị mặt trời, lưng đại diện cho mặt trăng, cánh symbolize cho gió, chân ám chỉ đất, đuôi kết nối với các hành tinh. Bộ lông của phượng thể hiện năm màu sắc của ngũ hành: vàng, xanh lá, trắng, đỏ và đen. Bên cạnh đó, hình ảnh phượng hoàng còn biểu thị những phẩm chất tốt đẹp của người Việt Nam:

• Đầu chim biểu tượng cho phẩm hạnh.
• Đôi cánh cháy rực là tượng trưng cho tinh thần trách nhiệm và nghĩa vụ.
• Phần ngực của phượng thể hiện lòng nhân ái và trắc ẩn.
• Đường lưng tượng trưng cho cách xử trí mối quan hệ với người khác một cách khéo léo và tinh tế.
• Bụng của phượng hoàng biểu thị tính đáng tin cậy.

 Theo thần thoại, chim phượng hoàng có khả năng tái sinh, vì vậy trong phong thủy nó đại diện cho sự vĩnh cửu và bền vững. Sau 500 năm, chim phượng hoàng cổ xưa sẽ bay về phía tây và tự thiêu cháy mình, tạo ra ánh sáng chói rọi, lông vũ biến thành bụi ashe, và ngọn lửa bùng cháy tự hủy.

PHƯỢNG HOÀNG TRONG ĐỜI SỐNG TÍNH NGƯỠNG CỦA NGƯỜI DÂN TRUNG QUỐC

 Trong tứ bất tử, thì hình ảnh chim phượng hoàng là sự kết hợp các đặc điểm xinh đẹp nhất của nhiều giống chim: đầu gà, chiếc cổ cao của chim hạc, và bộ đuôi thướt tha rực rỡ của loài công. Phụng có mỏ diều hâu dài, tóc trĩ, vẩy cá chép, móng chim ưng, đuôi công… Các bộ phận của phụng đều có ý nghĩa của nó: Đầu đội công lý và đức hạnh, mắt tượng trưng cho mặt trời, mặt trăng, Bộ ngực là lòng nhân đạo và lòng trắc ẩn, lưng cõng bầu trời, cánh là gió, đuôi là tinh tú, lông là cây cỏ, chân là đất. Như vậy nó tượng trưng cho bầu trời, khi nó bay hoặc múa (phụng vũ) là tượng trưng cho sự hoạt động của vũ trụ.

  Phượng thường kết đôi với rồng: trong đó rồng là người đàn ông, phượng biểu trưng cho người phụ nữ. Không khó để nhận thấy, phượng thường được trang trí cho lục bình(vật mang tài lộc), dùng trang trí cho không gian phòng thờ, phòng khách; cùng với các họa tiết rồng (trang trí trong hoa văn trên các vật dụng thờ cúng) sẽ mang một ý nghĩa vô cùng độc đáo, hưng vượng cho gia chủ.

Ngoài ra, còn có quan niệm cho rằng phụng (Phượng) là tên con trống, con mái gọi là Loan. Vì vậy, hình ảnh loan – phụng hòa hợp, sum vầy được dùng cho hình ảnh đám cưới, hỉ sự trong gia đình, với mong muốn sinh sôi, nảy nở.

Cùng Taditours đặt lịch khám phá những câu chuyện xoay quanh loài chim Phượng Hoàng tại Phượng Hoàng Cổ Trấn tại đây:

Trung Quốc | Trương Gia Giới – Phượng Hoàng Cổ Trấn | 5N4Đ

Trung Quốc | Trương Gia Giới – Phượng Hoàng Cổ Trấn | 6N5Đ